İdari Para Cezasının İptali Kulaçoğlu Hukuk Bürosu
Disiplin suçu nedeniyle memur hakkında yürütülen soruşturmaya da “disiplin soruşturması” denir[333]. TSK’da çalışan Devlet memurlarının 657 SK’da düzenlenen disiplin suçlarını oluşturan fiilleri, bizzat tanık olunması, teftiş ve denetim faaliyetleri sırasında ortaya çıkarılması, şikayet, ihbar veya basın gibi çeşitli yollarla öğrenilmesi mümkündür. Öğrenilen disiplin suçunun, işlenip işlenmediği, işlenmişse işlenme yeri, zamanı, işlenme şekli gibi hususların tespit edilebilmesi ve ayrıca suçlama konusunda ilgilinin savunmasının alınabilmesi için usulüne uygun şekilde bir soruşturma yapılması gerekir. Ancak, kimi durumlarda teknik anlamda bir soruşturma yapılmadan önce de belirtilen konulara ilişkin olarak bir ön inceleme ve araştırma yapılması gerekli olabilir. Yapılan bu inceleme ve araştırma sonucuna göre soruşturma açıp açmamaya karar verilir[332]. Maddesi uyarınca, disiplin amirleri tarafından rütbeli ve Devlet memurlarına verilen cezalar, cezanın kısaca sebep ve mahiyeti, ceza görenin kimliği ve cezasının uygulanma tarihi ile nihayet iki gün içinde bir derece üst amire yazı ile bildirilir. Tek fiilin sadece tek bir disiplin suçu oluşturması durumunda, tek fiile tek ceza verilmesi ilkesi mutlak olarak uygulanır[321]. Buna göre, bir disiplin suçu nedeniyle kişiye iki kez disiplin cezası verilemez[322]. Bu yüzden disiplin amiri, 477 SK’da düzenlenen disiplin suçlarında ve AsCK’da düzenlenen disiplin kabahatlerinden dolayı bir kişiyi kendisi cezalandırmayı tercih etmişse, aynı fiilinden dolayı daha sonra mahkemeye sevk edemez[323]. Amirlik yapılan görev süresince ve görev nedeniyle de oluşabilmektedir. Nöbetçi ve devriye görevini yapan kişi (AsCK m.106)[283], askeri inzibat görevini yapan erbaş ve erler (İçHizK m.92/1), bölük nöbetçi çavuşu (İçHizY m.399) ve bölük nöbetçi onbaşısı (İçHizY m.396) bu görevlerini yaptıkları sırada diğer erbaş ve erlere karşı amir yetkisine sahiptir[284].
Grev ve lokavtın yasaklandığı hallerde veya ertelendiği durumlarda ertelemenin sonunda, uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulunca çözülür. Uyuşmazlığın her safhasında taraflar da anlaşarak Yüksek Hakem Kuruluna başvurabilir. Yüksek Hakem Kurulunun kararları kesMostbet marsMostbet güvenilir mi ve toplu iş sözleşmesi hükmündedir. Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Madde 48 – Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirmelerde ve herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz uygulanır.
Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır. Hakimler ve savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığına bağlıdırlar. Hakimler, mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre görev ifa ederler. Madde 139 – Hakimler ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikçe Anayasada gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamaz. Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz. Silahlı Kuvvetler mensupları ile hakimler ve savcılar hakkındaki hükümler saklıdır. Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir. İdari işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlar. İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır. Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri de beş yıldır. Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.
- Türk Borçlar Kanunu’nun ikinci kısmı, taraflar arasındaki özel borç ilişkilerini düzenler.
- İngiltere’de sanal kumar ile ilgili çok sayıda ve farklı kanunlar vardır.
- Madde 126 – Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayırılır.
(3) Yüklenen fiiliişlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığınadair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu fiil nedeniyle gözaltına almave tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yukarıdakifıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. (2) Rüşvet veren veya bu konudakamu görevlisiyle anlaşmaya varan kişinin, soruşturma başlamadan önce,pişmanlık duyarak durumdan soruşturma makamlarını haberdar etmesi hâlinde,hakkında rüşvet suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz; verdiği rüşvet de kamugörevlisinden alınarak kendisine iade edilir. (4) Suç işlemek amacıyla örgütkuran, yöneten veya örgüte üye olan kişinin, gönüllü olarak teslim olup,örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili bilgi vermesihâlinde, hakkında örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçundan dolayıcezaya hükmolunmaz. Kişinin bu bilgileri yakalandıktan sonra vermesi hâlinde,hakkında bu suçtan dolayı verilecek cezada üçte birden dörtte üçe kadar indirimyapılır. (3) Sahteliğini bilmeden kabulettiği kıymetli damgayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, bir aydanaltı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Bu suçlar haber alındıktansonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suçortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza,yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir. (5) Uyuşturucu veya uyarıcımadde kullanan kişi hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satınalmak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı hükmolunan ceza, ancak tedavi vedenetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun davranmaması hâlinde infazedilir. Kişi etkin pişmanlıktan yararlanmışsa, davaya devam olunarak hakkındacezaya hükmolunur. (3) Hakaret suçunun karşılıklıolarak işlenmesi hâlinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veyabiri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, cezavermekten de vazgeçilebilir. (3) Fiilin cinsel yönden tacizşeklinde gerçekleşmesi hâlinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasınahükmolunur.
İdare Mahkemesi, hem trafik para cezasının hem de trafikten men kararının iptali açısından yetkili mahkemedir. İdari para cezasına itiraz süresi, genel olarak 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27. İtiraz süresi idari para cezasının ilgili kişiye tebliğinden, yani para cezasına dair yaptırım kararının eline ulaşmasından itibaren başlar. Trafik idari para cezasıyla birlikte aracın trafikten men edilmesine de karar verilmişse, yetkili mahkeme, kararı veren polis amirliğinin bulunduğu yerdeki İdare Mahkemesi olacaktır. Başka bir ifadeyle, bu gibi durumlarda hem idari para cezasının hem de trafikten men cezasının iptali için İdari Mahkeme yetkili kabul edilmiştir. İtiraz süresi ise, genel süreden farklı olarak kararın tebliğ tarihinden itibaren 60 gündür.
Yine Devlet memurluğundan çıkarma cezası yüksek disiplin kurulunca verilmektedir. Devlet memurları dışında kalan üniforma giyen bazı personele kendi özel kanunları gereği disiplin kurulları tarafından ceza verilmektedir. Bunlar Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin başkan, başsavcı ve üyeleri ile askeri öğrencilerdir[726]. Maddesinde öngörülen geçici olarak tutuklamanın, muhatap olunan kişiyi hürriyetinden mahrum eden bir karar olduğu açıktır. Geçici olarak tutuklama kararı, tıpkı hakim (mahkeme) kararları gibi hüküm ve sonuç doğurur[570]. Tutuklama, kişi hürriyetini kısıtlayan geçici bir tedbirdir. Çünkü, geçici tutuklama tedbirinden güdülen gaye, disiplinin bozularak askeri düzenin sarsılmasını ve askeri hizmetin aksamasını önleme zaruretidir.
Askerliğe ait kanunların ve diğer genel düzenleyici işlemlerin (tüzük, yönetmelik, adsız düzenleyici işlemler) düzenlediği bir konu, amirler tarafından emir haline getirilip asta yöneltilmedikçe hizmete ilişkin bir emir haline gelemezler. Ayrıca, her hangi bir kanunun cezalandırdığı bir fiilin yapılmamasına ilişkin uyarmalar, birer hizmet emri değil tavsiye niteliğindedir. Bu uyarmaları dinlemeyen asker kişilere emre itaatsizlikten değil, fiil için kanunun öngördüğü ceza verilebilir[106]. Madde metninde geçen “mühimce hasar” deyimi, askeri aracın hareket kabiliyetini ve savaş gücünü etkileyecek ve onu hizmet dışı bırakacak nitelikteki hasarlardır[61]. Eğer askeri araçta meydana gelen hasar mühim değilse ihmal suretiyle hasar verme fiili, 137. Madde kapsamındaki askeri suçu veya askeri kabahati değil, 477 SK’nun 52. Acaba, bir asta müessir fiil suçu işlendiğinde, söz konusu fiilin askeri cürüm olan vahim hal mi, yoksa askeri kabahat olan az vahim hal mi olduğunu kim belirleyecektir? Bunu belirleyecek kişi, asta müessir fiil suçunu işleyen kişinin disiplin amiridir[53]. Fıkrasına göre; “1) Bu Kanunun ölüm[38], ağır hapis[39] ve hapis cezalarıyla cezalandırdığı suçlar askeri cürümlerdir. 2) Bu Kanunun kısa hapis[40] cezasıyla cezalandırdığı suçlar askeri kabahatlerdir”. Disiplin suçlarının belirlenmesi konusunda mevzuatımızda bir yeknesaklık bulunmamaktadır.
Mahkeme böyle bir durumla karşılaştığında gereken cezanın verilebilmesi için evrakı disiplin amirine gönderir (AsCK m.179). AsCK’da düzenlenen disiplin kabahatleri ile disiplin tecavüzleri, aslında genel anlamda disiplin suçlarıdır. Bu nitelikleri nedeniyle disiplin amirlerinin cezalandırma yetkisi içine girerler. Hiçbir kanunda suç olarak tanımlanmamakla beraber, askeri terbiye ve disiplini bozan fiil ve savsaklamalar, disiplin tecavüzleridir[71]. Örneğin, kılık-kıyafetin bozuk olması, mesaiye geç gelmek, basit saygısızlık, birliğinden izinsiz ayrılmakta iken yakalanmak, haklı olan şikâyetini belirli usul ve yollara uymayarak yapmak, selamlamada kusur, temizlik ve düzen kurallarına uymamak, emirleri hoşnutsuzlukla karşılamak gibi davranışlar birer disiplin tecavüzüdür[72]. Bu kurumu kendi önem ve özelliğinin getirdiği zorunluluklar ve sorunlarla birlikte kabul etmek gerekir. Nitekim aynı zamanda Askerlik alanını da ilgilendiren kimi konularda, Anayasa askerlik hizmetinin gereklerini göz önünde bulundurarak ayrışık hükümler koymak yoluna gitmiştir.
Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan diğer fiiller yetkiliolmayan bir kişi tarafından işlendiği takdirde, bu fıkralara göre verilecekceza, yarı oranında artırılarak hükmolunur. (2) Bu suç haber alındıktansonra, organ veya dokularını satan kişi, gönüllü olarak, suçun meydanaçıkmasına ve diğer suçluların yakalanmasına hizmet ve yardım ederse; hakkındaverilecek cezanın, yardımın niteliğine göre, dörtte birden yarısına kadarıindirilir. (2) Hukuka aykırı olarak, ölüdenorgan veya doku alan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır. (4) Fiilin birden fazla kişininyaralanmasına neden olması hâlinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasınahükmolunur. (7) Bu Kanunun İkinci KitabınınDördüncü Kısmında yazılı ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet veya on yıldanfazla hapis cezalarını gerektiren suçların yurt dışında işlenmesi hâlinde davazamanaşımı uygulanmaz. – (1) Fail yararına cezayı hafifletecek takdirinedenlerin varlığı hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine,müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmibeş yıl hapis cezası verilir.Diğer cezaların beşte birine kadarı indirilir. (2) Cezanın ertelenmesi,mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hâle getirmeveya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Budurumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesinedevam edilir. Koşulun yerine getirilmesi hâlinde, hâkim kararıyla hükümlü infazkurumundan derhâl salıverilir. (2) Suç tanımında hapis cezasıile adlî para cezasının seçenek olarak öngörüldüğü hâllerde, hapis cezasınahükmedilmişse; bu ceza artık adlî para cezasına çevrilmez. – (1) Bir suç işleme kararının icrasıkapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazlaişlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birindendörtte üçüne kadar artırılır.
Memurlar görevlerini ancak ilgili mevzuatın öngördüğü ve imkân verdiği hal ve koşullarda bırakabilecektir. Görevin, keyfi bir şekilde ya da bazı kişisel veya toplu hak arama vb. Nedenlere dayalı olarak bırakılması söz konusu olamaz[197]. Devlet memuru görevi ve sıfatı dolayısıyla Devleti temsil ettiği için, vatandaşın itibar ve güven duygusunu sarsmamak zorundadır. Aksine hareketi tespit edilen memurların, kınama cezası ile cezalandırılmaları öngörülmüştür. Ancak, memurun hangi fiillerinin bu suçu oluşturacağı konusunda standart ölçüler bulunmamaktadır.